Maculagat

Het glasvocht is een soort gelei dat de ruimte tussen de lens en het netvlies vult. Met het ouder worden verandert de samenstelling van het glasvocht geleidelijk en gaat verschrompelen. Het glasvocht laat op een gegeven moment los van het netvlies. Op bepaalde plekken kan het glasvocht vaster zitten aan het netvlies. Bij een grote kracht kan het dan ook een gaatje getrokken worden, zo kan dit ook bij de macula waardoor er een gaatje in de macula kan ontstaan. Dit wordt een maculagat genoemd. Dit leidt tot een vermindering van het gezichtsvermogen en beelden zullen vertekend worden waargenomen.

Een maculagat komt voor bij drie op de 1000 personen in de leeftijdsgroep ouder dan 50 jaar. Ongeveer 70% is vrouw. Het risico op een macula gat in het andere oog binnen 5 jaar is 15%. Het maculagat is, voor zover bekend, niet erfelijk.

Een macula gat onstaat in verschillende stadia, die we graden noemen. Het is onder te verdelen in graad 1 (A en B) tot graad 4:

Macula gat graad 1A; (dit wordt ook wel impending maculagat genoemd). Er wordt vaak een geler vlekje in het oog gezien.

Macula gat graad 1 B, (dit wordt ook wel occult maculagat genoemd) Hierbij is het centrum van het netvlies voor een groot deel verschoven, maar de glasvochtmembraan zit nog vast

50% van de patiënten met een gat graad 1 verbeteren als het glasvocht loslaat.

Macula gat graad 2. Hierbij is de glasvochtmembraan voor een deel los van het macula gat, maar een deel zit nog vast

Macula gat graad 3. Karakteristiek is dat het maculagat groter is dan 400mircometer met wel nog een aanliggende glasvocht met een operculum boven het gat

Macula gat graad 4. Een vergroting van het gat met een Cuff van subretinaal vocht. Het glasvocht is geheel los en er is een ring van weiss te zien, dit is de achterkant van de glasvochtmembraan daar waar hij aan de oogzenuw heeft vastgezeten.

Verder zal uw oogarts het woord lamilair maculagat of pseudogat in de mond gehad kunnen hebben. Dit is wat anders als een macula gat zoals hierboven beschreven. Voor deze gaten verwijzen we naar maculapucker.

Het doel van de behandeling is het voorkomen van verdere achteruitgang van het gezichtsvermogen. Het beste resultaat bij een operatie wordt verkregen als het maculagat niet te lang bestaat (gat graad 1-2). De beslissing om wel of niet te opereren is een overweging die uitgebreid met uw oogarts besproken dient te worden. Indien het een gat graad 1 is, kan een paar weken afgewacht worden (gezien 50% spontaan herstelt). Een maculagat leidt niet tot volledige blindheid. Wel zal het scherpe zien meestal zo slecht worden dat het moeilijk wordt om te lezen, gezichten te herkennen, fijne werkzaamheden te verrichten, etc.

De Operatie

De behandeling bestaat uit een vitrectomie het geen letterlijk glasvocht verwijderen betekent. Bij de operatie wordt bij het centrum het bovenste laagje weggehaald (de internal limiting membrane) en wordt er een tamponade achter gelaten. Dit kan een kort of een langwerkend gas zijn, er zou eventueel ook olie achtergelaten kunnen worden. Na de operatie is het nodig dat de macula droog gehouden wordt, vandaar de tamponade. Het kan dat er een houdingsadvies gegeven wordt. Dit is afhankelijk van de tamponade en operateur. Als de operatie geslaagd en de tamponade  zijn werk gedaan heeft, zal het gat zich sluiten.

Voordelen

Een operatie ter herstel van het maculagat zal meestal de gezichtsscherpte verbeteren. Deze verbetering is nooit volledig en ook sterk afhankelijk van de duur van de klachten. Bestaan de klachten van slechter zien korter dan een jaar, dan is er een redelijke kans op verbetering van de gezichtsscherpte. Bestaan de klachten langer dan een jaar, dan wordt de kans op verbetering van de gezichtsscherpte kleiner.

Nadelen en risisco's

De operatie leidt tot versnelling van de veroudering van de ooglens: staar of cataract. Vaak zal er na de operatie voor het maculagat een staaroperatie moeten volgen. Soms wordt besloten om dit met de vitrectomie te combineren.
Het eindresultaat zal nooit een volledig origineel beeld teruggeven.

De operatie kent, zoals elke operatie, complicaties: De kans op infectie van het oog is ongeveer 1:1000. De kans op een netvliesloslating is 2:100.

Resultaten operatie

Hoewel technisch 90 tot 95% van deze operaties slaagt, treedt er bij slechts 60% van de geopereerde mensen in de loop van de maanden een duidelijke verbetering op: vermindering van de beeldvertekening of het kunnen zien van kleine letters. Dit komt omdat het resultaat afhankelijk is van de duur van de afwijking.