Acanthamoebe keratitis

Het hoornvlies (cornea) is het glasheldere voorste deel van het oog, waardoor het licht het oog binnenkomt.

Bij een ontsteking van het hoornvlies (keratitis) is het oog rood en pijnlijk. Soms is er sprake van lichtschuwheid, tranenvloed en een vermindering van het gezichtsvermogen. De meest voorkomende oorzaken van een hoornvliesontsteking zijn bacteriën en virussen. Een enkele keer zijn schimmels of parasieten de oorzaak. 

De Acanthamoeba is een parasiet die in zoet, zout en gechloreerd water voorkomt. Daarnaast komt het voor in riolen, stof, contactlensvloeistoffen en lenshouders. Het kan bestaan in 2 vormen; als cyste of als trofozoiet. In de cyste-vorm is de Acanthamoebe minder gevoelig voor o.a. uitdroging en medicatie. In de trofoziet-vorm richt de Acanthamoebe de meeste schade aan het hoornvlies, maar is in die vorm ook kwetsbaarder voor de medicatie. Tijdens de infectie bij een patiënt zal de Acanthamoebe afwisselend een van beide vormen aannemen. 

Een Acanthamoebe keratitis heeft een chronisch verloop (weken tot maanden) en wordt meestal bij contactlensdragers gezien. Aanvankelijk kunnen patiënten weinig typische tekenen vertonen. Het is pas later in het verloop dat het klinisch beeld typischer wordt voor Acanthamoebe. Meestal heeft de patiënt veel last van pijn en lichtschuwheid die lange tijd kunnen aanhouden.

De prognose is het beste indien de behandeling vroegtijdig wordt gestart. Daarom wordt in de Universiteitskliniek voor Oogheelkunde Maastricht bij elke contactlensdrager met een keratitis naast een bacteriekweek ook een kweek voor Acanthamoebe afgenomen. Helaas kan deze kweek niet in alle gevallen uitsluitsel bieden. De behandeling bestaat uit een intensief druppelschema, van o.a. Chloorhexidine 0.02% en Propamidine 0,1% ocgtt (Brolene). Soms worden er dexamathason 0.1% oogdruppels aan toegevoegd.

Het beloop van een Acanthamoebe keratitis kan sterk variëren per patiënt. Sommige patiënten kunnen na genezing weer even goed zien als tevoren, bij anderen zorgt een hoornvlieslitteken voor een troebel zicht. Een hoornvliestransplantatie kan dan nodig zijn om de gezichtsscherpte te verbeteren.

Contactlens-hygiëne is van groot belang ter voorkoming van een keratitis. De handen wassen vóór het in/uitzetten van de lenzen, dagelijks de contactlenshouder reinigen en de lenzenvloeistof verversen kunnen al veel problemen voorkomen. Slapen en zwemmen met de contactlenzen raden wij af.

Cornea specialisten Universiteitskliniek voor Oogheelkunde Maastricht:

• Prof. dr. R.M.M.A. Nuijts
• Dr. I.E.Y. Saelens